ลักษณะไทย ภูมิหลัง

เมื่อธนาคารกรุงเทพ จำกัด ได้ลงมือก่อสร้างอาคารสำนักงานใหญ่แห่งใหม่ที่ถนนสีลมในปีพุทธศักราช ๒๕๒๐ นายบุญชู โรจนเสถียร กรรมการผู้จัดการใหญ่ของธนาคารในขณะนั้น ได้ดำริว่าในโอกาสประกอบพิธีเปิดสำนักงานใหญ่แห่งใหม่ซึ่งเป็นอาคารที่สูงสง่าที่สุดของกรุงเทพมหานครนั้น ธนาคารควรจะมีงานทางวิชาการอุทิศให้แก่การศึกษาของชาติสักชิ้นหนึ่ง และจัดพิมพ์เป็นอนุสรณ์ในอภิลักขิตสมัยนั้นด้วย

ซึ่งในที่สุดก็เห็นว่า เรื่องราวและความเป็นมาของชนชาติไทยที่แสดงออกในรูปของศิลปวัตถุขนบธรรมเนียม ประเพณี ศิลปดนตรี ตลอดจนศาสนาและพิธีกรรมต่างๆ อันเป็นมรดกต่อเนื่องทางวัฒนธรรมและอารยธรรมที่ก่อประโยชน์ในด้านการใช้สอยการสนองอารมณ์และอำนวยความสุขสบายแก่ชีวิตประจำวันของคนไทยตั้งแต่เกิดจนตายนั้น ประกอบกันเป็น “ลักษณะไทย” ที่ควรแก่การศึกษา และน่ารู้น่าติดตามอย่างยิ่ง สมควรประมวลเข้าเป็นเอกสารประวัติศาสตร์ที่สำคัญยิ่งของชาติไทยได้อีกทางหนึ่ง ประกอบกับการสร้างสำนักงานใหญ่ของธนาคารจะแล้วเสร็จในปีพุทธศักราช ๒๕๒๕อันเป็นปีที่ ๒๐๐ แห่งการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์และพระบรมราชจักรีวงศ์ ซึ่งรัฐบาลและประชาชนชาวไทยจะพร้อมใจกันจัดงานสมโภชเป็นมหกรรมสำคัญของชาติ ธนาคารจึงเห็นเป็นโอกาสที่จะให้ผลงานชิ้นนี้เป็นบรรณปฎิการะร่วมงานสมโภชอันยิ่งใหญ่นี้ด้วย

ด้วยความเห็นชอบในดำริของกรรมการผู้จัดการใหญ่ครั้งนั้นธนาคารจึงได้เรียนเชิญศาสตรา-จารย์ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมชเป็นบรรณาธิการศึกษาค้นคว้าและจัดทำเอกสารดังกล่าวขึ้น ซึ่งท่านก็ได้กรุณาและให้ความร่วมมืออย่างดียิ่ง โดยได้รับเป็นแม่งานทั้งในการจัดหานักวิชาการเข้ารวมโครงการและรับผิดชอบในความถูกต้อง คณะทำงานได้ลงมือดำเนินการตั้งแต่ปีพุทธศักราช ๒๕๒๐ เป็นต้นมาโดยธนาคารสนับสนุนด้านงบประมาณการศึกษาค้นคว้าทั้งหมด โครงการนี้จึงนับเป็นผลงานของนัก-วิชาการไทยทุกสาขาวิชาชีพ รวมทั้งสถาบันการศึกษาหลายแห่งในประเทศก็ได้ให้ความร่วมมือแก่โครงการนี้อย่างดียิ่ง เป็นผลให้งานการศึกษาวัฒนธรรมแตกกิ่งก้านสาขาออกไปมากมายซึ่งนับเป็นการสร้่างนักวิจัยโดยปริยายไปพร้อมๆ กันอีกโสดหนึ่งด้วย

ในด้านจัดพิมพ์ ธนาคารได้มอบหมายให้บริษัท สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช จำกัด เป็นผู้ดำเนินการตีพิมพ์และเผยแพร่ ซึ่งทางสำนักพิมพ์ก็ได้ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดีทั้งได้ช่วยกำหนดแนวทางและประสานงานการออกแบบรูปเล่มและการจัดพิมพ์ด้วยความประณีตสวยงาม ตลอดจนรับเป็นธุระด้านการจัดจำหน่ายให้ด้วยความเต็มใจ ซึ่งทางธนาคารขอขอบพระคุณอย่างสูงไว้ ณ ที่นี้ด้วยหนังสือชุดนี้เป็นความพยายามและความปราถนาอันเป็นปณิธานของธนาคารซึ่งจะมีส่วนสร้างสรรค์งานอันก่อประโยชน์แก่ส่วนรวมและชาติบ้านเมืองเนืิ่องอภิลักขิตสมัยอันเป็นมงคล ๒ วาระซึ่งเกิดพร้อมกันในปีนี้ คือ ในวาระแห่งการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์และพระบรมราชจักรีวงศ์ครบ ๒๐๐ ปีและในวาระเปิดสำนักงานใหญ่ของธนาคาร

บัดนี้ ปณิธานของธนาคารได้บรรลุผลสำเร็จดีทุกประการแล้ว ธนาคารจึงขอขอบพระคุณศาสตราจารย์ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช และนักวิชาการร่วมโครงการทุกท่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งดร.นิออน สนิทวงศ์ ผู้เป็นกำลังสำคัญแห่งความสำเร็จในครั้งนี้ ธนาคารหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือ“ลักษณะไทย” ชุดนี้ จะอำนวยประโยชน์แก่สิกขกามบุคคลอย่างกว้างขวางสืบไปตลอดกาลนาน

ที่มา : http://www.laksanathai.com