ค่าวพื้นเมือง มรดกสืบสานตำนานล้านนา มรดกภูมิปัญญาแห่งปราชญ์พื้นบ้าน

สำนักพิมพ์ชูใจ โดย กฤษฎา กฤษณะเศรณี ขอร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการรับใช้ผืนแผ่นดินล้านนา เท่าที่แรง กำลังของเราพึงมี ผ่านโครงการสิ่งพิมพ์ เพื่อเผยแพร่วิถีชีวิตและภูมิปัญญาล้านนา ให้ถูกสืบสานต่อไป

ซึ่งหนังสือเล่มนี้ คุณอัจฉริยา ขันแก้ว ได้เป็นผู้รวบรวมและจัดพิมพ์หนังสือค่าวของพ่ออุ้ยมูล หลวงอ้าย
เพื่อให้พ่ออุ้ยมูล ได้มีความภูมิใจในภูมิปัญญาพื้นบ้านของตนเอง และขอชื่นชมในความเป็นศิลปิน ที่ได้ทำในสิ่งที่ท่านรักด้วยใจตลอดระยะเวลาหลายสิบปี และได้เห็นคุณค่าทางวรรณกรรม ที่ท่านได้ใช้เวลาในการคิด กลั่นกรอง เรียบเรียงถ้อยคำได้อย่างงดงาม

สำหรับ "ค่าว"คือวรรณกรรมล้านนา ที่มีคุณค่าทางด้านภาษาถิ่น แสดงออกถึงภูมิปัญญา สะท้อนวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ วัฒนธรรม และคติธรรมด้านต่างๆ รวมทั้งยังแสดงถึงความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่ร้อยสัมผัสสอดเกี่ยวกันไปแบบร่าย และจบลงด้วยโคลงสองหรือโคลงสามสุภาพ มีหลายประเภท เช่น
ค่าวแบ่งตามลักษณะการประพันธ์ได้ดังนี้
๑. ค่าวก้อม เป็นโวหารที่กินใจ หรือสุภาษิตสั้นๆ มักใช้ประกอบการสนทนา
๒. คำค่าวคำเครือ เป็นสำนวนแบบฉบับที่หนุ่มสาวใช้เจรจาตอบโต้กัน
๓. ค่าวใช้ เป็นจดหมายรักที่มีไปมาระหว่างหนุ่มสาวเทียบได้กับเพลงยาวของภาคกลาง
๔. ค่าวร่ำ หรือค่าวฮ่ำ ใช้พรรณนาเหตุการณ์ต่างๆ คล้ายกับจดหมายเหตุ เช่น ค่าวร่ำน้ำนอง ค่าวร่ำครัวทานสลากย้อม ค่าวร่ำครูบาศรีวิชัย เป็นต้น
๕. ค่าวธรรม ใช้ในการแต่งเรื่องแบบจักรๆ วงศ์ๆ เพื่อการอ่านสู่กันฟัง เช่น ค่าวหงส์หิน ค่าวเจ้าสุวัตร์นางบัวคำ ค่าวก่ำกาดำ เป็นต้น

จึงขอนำเสนอแก่ เพื่อเชิดชูผู้เฒ่าผู้แก่ เพื่ออนุรักษ์ ศิลปะ และวัฒนธรรม ของล้านนา ให้คงอยู่ตลอดไป

แต่ทั้งนี้ "ภาษาที่ใช้ในการประพันธ์ ค่าว เป็นคำพื้นเมือง...หรือ "กำเมือง" ซึ่งเมื่อนำคำพื้นเมืองมาพิมพ์ ตามการสะกดด้วยตัวอักษรไทย จึงอาจเป็นคำที่แตกต่างไป...หากมีข้อผิดพลาดประการใด ขอน้อมรับความผิดพลาดนั้นเอาไว้ เพื่อทำการปรับปรุงแก้ไขต่อไป