รีพับลิก (Republic)

รีพับลิกเป็นบทประพันธ์ชิ้นสำคัญของเพลโต (Plato) ปราชญ์ชาวกรีกผู้ได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในนักคิดผู้ทรงอิทธิพลตลอดกาลของโลกตะวันตก กล่าวกันว่า รีพับลิก ประพันธ์ขึ้นในช่วงที่ความคิดของเพลโตกำลังผลิบานหรือเกือบสุกงอมเต็มที่ โดยมี โซเครติส (Socrates) ปราชญ์ผู้มีชีวิตอยู่ร่วมยุคร่วมสมัยกับพระพุทธเจ้าเป็นผู้ดำเนินเรื่อง บทสนทนาในเล่มครอบคลุมปัญหาทางปรัชญา ทฤษฎีความรู้ จิตวิทยา และดูจะกินความไปไกลกว่าการเมืองการปกครองอย่างมากมาย

Republic มีรากศัพท์มาจากคำภาษาละติน republica ซึ่งปราชญ์ชาวโรมันซิเซโร (Cicero) ได้แปลมาจากคำกรีก polis ที่หมายถึง ‘เมือง’ หรือ ‘นครรัฐ’ ซึ่งมาจากชื่อดั้งเดิมในภาษากรีก Πολιτεία ( Politeia) หรือ ‘การปกครอง’ ซึ่ง Republic ในฉบับแปลไทยโดยปรีชา ช้างขวัญยืนที่ให้ชื่อว่า ‘อุตมรัฐ’ หรือ ‘รัฐอันสมบูรณ์ยิ่ง’ ตามที่สุลักษณ์ ศิวรักษ์เคยบัญญัติไว้นั้น จึงเป็นการแปลชื่อในแบบ ‘ตีความ’ การ ‘ตีความ’ ของซิเซโร

แม้รีพับลิกจะเป็นหนึ่งในหนังสือที่ผู้ศึกษาทางด้านรัฐศาสตร์จำเป็นต้องอ่านเพราะเป็นผลงานที่ชวนให้เกิดข้อคิดเห็นวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับระบอบการปกครองที่ดีที่สุด แต่ด้วยเนื้อหาความคิดหลายอย่างในเล่มที่ยังคงเป็นปัญหาคลาสสิกที่ดำรงอยู่กับมนุษย์ไม่ว่าจะยุคสมัยใด ซึ่งสามารถสรุปด้วยถ้อยคำของเวธัส โพธารามิก ผู้แปลที่ได้กล่าวไว้ว่า “วรรณกรรมของเพลโตเล่มนี้เต็มไปด้วยข้อสมมติฐานหลากหลาย ซึ่งยังคงก้องกังวานมาจนถึงปัจจุบัน อาทิ เหตุใดมนุษย์จึงควรทำดี ระบอบประชาธิปไตยมีข้อดีข้อเสียอย่างไร จิตวิญญาณของมนุษย์ประกอบด้วยสิ่งใด ตายแล้วไปไหน บทกวีอันไพเราะงดงามนั้นมีคุณค่าจริงๆหรือไม่ ฯลฯ ทั้งหมดล้วนปรากฏอยู่ในวรรณกรรมเล่มนี้ทั้งสิ้น”


สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์ แบบแสดงที่มา-อนุญาตแบบเดียวกัน 3.0 ประเทศไทย (CC BY-SA 3.0 TH)
ที่มา: วรรณกรรมไม่จำกัด http://unlimitedliterature.org